Spouwmuurisolatie? Controleer op vleermuizen!

Vleermuizen zoeken graag warme, droge en donkere plekken op. Ideaal voor de beestjes is daarom een spouwmuur. Af en toe worden deze beesten onaangenaam verrast als er met een spuit isolatiemateriaal naar binnen wordt gespoten. Omdat vleermuizen beschermde diersoorten zijn, wordt hiermee de Wet natuurbescherming overtreden.

Heb je met de stijgende energieprijzen na-isolatie gepland? Dan is het verstandig om te controleren of er geen vleermuizen tussen de muren verblijven. Je herkent ze aan hetzelfde piepende geluid als muizen. Schakel je een isolatiebedrijf in, dan is het bedrijf verplicht onderzoek te verrichten naar de aanwezigheid van vleermuizen. Gebeurt dit niet, dan wordt de zorgplicht uit de Wet Natuurbescherming overtreden. Er kan dan een last onder dwangsom opgelegd worden.

Afgelopen jaar lag er een zaak bij de Rechtbank Midden-Nederland over een isolatiebedrijf dat een dwangsom moest betalen omdat het bedrijf in een reclamefolder adverteerde dat zij binnen vijf weken na het opstellen van de offerte kon beginnen met de isolatiewerkzaamheden. Volgens de provincie overtreedt het bedrijf de zorgplicht uit de Wet natuurbescherming, omdat het in vijf weken niet voldoende onderzoek kan doen naar de eventuele aanwezigheid van vleermuizen in (spouw)muren en daken. Een visuele inspectie, endoscopisch onderzoek en het stellen van vragen aan de opdrachtgevers zouden onvoldoende zijn. Met een visuele inspectie of endoscopisch onderzoek is de kans namelijk groot dat vleermuizen, zeker gezien hun kleine formaat, niet worden opgemerkt.[1]

Wat moet je dan wel doen om te voldoen aan de zorgplicht?
Volgens de Wet Natuurbescherming mag je de vleermuizen niet bestrijden of verjagen, omdat het een beschermde diersoort is. Het is ook verboden de vleermuis te verstoren tijdens de winterslaap. Alleen in uitzonderingsgevallen (zoals de zorg voor een zieke vleermuis of het vrijlaten van een binnen vliegende vleermuis) mogen vleermuizen gevangen worden. In alle andere gevallen is het is verboden vleermuizen te vangen, te verstoren en te doden. Het openzetten van een raam of deur is vaak al voldoende om de vleermuis naar buiten te laten vliegen. Anders heb je als initiatiefnemer of eigenaar van een woning de verantwoordelijkheid om een deskundige in te schakelen.

Voor de vaststelling van de afwezigheid van vleermuizen is volgens de Rechtbank Midden-Nederland in ieder geval een quickscan nodig. Er wordt dan gekeken naar voor vleermuizen geschikte kieren of spleten. Afhankelijk van wat er tijdens de quickscan wordt aangetroffen, is mogelijk nader onderzoek nodig. Omdat het bedrijf dit niet had gedaan, oordeelde de rechtbank dat de provincie terecht een last onder dwangsom heeft opgelegd. Het bedrijf is het hier niet mee eens en heeft hoger beroep ingesteld. De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State buigt zich nu over deze zaak.

Oordeel Afdeling
Bijzonder in deze zaak is dat de Afdeling voor het eerst een beroep doet op artikel 8:12b Awb. Hiermee vraagt de Afdeling om extern advies over de gebruikelijkheid en geschiktheid van enerzijds endoscopisch en anderzijds ecologisch onderzoek. Ook zijn alle andere opmerkingen of suggesties over het onderwerp welkom. Een ieder die denkt er wat van te weten, kan reageren tot en met 13 januari 2023. Zo kan de Afdeling uiteindelijk een goed oordeel vellen over deze zaak.

Conclusie
Als eigenaar van een woning is het ook jouw verantwoordelijkheid om er bij het isoleren van de spouwmuur zeker van te zijn dat er geen vleermuizen zitten. De veilige route is voor nu om een deskundige in te schakelen die een quickscan kan doen. Een endoscopisch onderzoek is dus vooralsnog onvoldoende om aan de zorgplicht te voldoen en dan kan er dus een last onder dwangsom opgelegd worden.

Geschreven door Amy van Eijk

15 december 2022

[1] Rechtbank Midden-Nederland, 11 mei 2021, ECLI:NL:RBMNE:2021:2421