Koffie en taart serveren tijdens het shoppen? Let dan wel op!

De voorzieningenrechter heeft uitspraak gedaan in een zaak waar een last onder bestuursdwang was opgelegd wegens het exploiteren van koffie ‘to-go’. Deze last onder bestuursdwang was opgelegd omdat verzoekster een horecabedrijf in haar pand zou exploiteren waar enkel detailhandel is toegestaan. Verzoekster had geen exploitatievergunning en mocht dus ook geen horecabedrijf exploiteren. Zij betoogt echter dat er sprake is van detailhandel als hoofdfunctie met ondersteunende horeca. Zij verkoopt kunst, decoratie en meubels en verstrekt koffie en versnaperingen voor onderweg, die niet voor directe consumptie zijn bestemd. Daarom is er volgens verzoekster sprake van detailhandel en niet van horeca, waardoor geen exploitatievergunning noodzakelijk is en er niet handhavend opgetreden kon worden.[1] Hoe zit dit precies?

Rechtsvraag
Partijen zijn het erover eens dat volgens het bestemmingsplan het pand gebruikt mag worden voor detailhandel met ondersteunende horeca. De crux zit hem hier in de vraag of er in casu wel sprake is van ‘ondersteunde horeca’ waarbij detailhandel de overhand neemt, of dat toch de bedrijvigheid van verzoekster gezien moet worden als horeca (en dus niet uitsluitend ondersteunende horeca). Bij dat laatste heeft verzoekster een exploitatievergunning nodig, welke zij niet bezit.

Detailhandel als hoofdfunctie met ondersteunende horeca
Verzoekster voert aan dat er geen sprake is van een overtreding van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van Amsterdam, omdat er geen exploitatievergunning verplicht is. Haar pand dient namelijk als hoofdfunctie detailhandel, waar zij kunst, decoratie en meubels verkoopt. Zij verkoopt ook koffie en versnaperingen, maar deze zijn voor ‘to-go’. Van echte horeca is dus geen sprake. Wat betreft de tafels en stoelen in het pand moet dit volgens verzoekster gezien worden als ondergeschikte horeca.

Oordeel rechter: toch horeca en geen detailhandel
De voorzieningenrechter stelt verzoekster niet in het gelijk en overweegt daartoe het volgende. Allereerst snijdt verzoekster haarzelf enigszins in haar vingers door de koffie niet in een to-go beker te verstrekken. De koffie van verzoekster is bestemd voor directe consumptie, omdat de koffie wordt verstrekt in een beker waar direct uit gedronken kan worden en minder geschikt is om mee te nemen naar een andere locatie. De te verstrekken koffie is volgens de rechter dan ook niet vergelijkbaar met bijvoorbeeld een afhaalmaaltijd die thuis kan worden opgegeten.

Ook gezien de uitstraling van het pand en de wijze waarop de ter plaatste bereide producten worden gepresenteerd blijkt dat de hoofdfunctie van verzoekster niet was gericht op detailhandel, maar op het verstrekken van ter plaatse bereide etenswaren en het ter plaatse consumeren daarvan. Zo is de verhouding van de uitgestalde koopwaar ten opzichte van de tafels en stoelen wel erg klein. Bovendien is door de toezichthouders geen verkoop van koopwaar behoudens horeca geconstateerd, zoals bijvoorbeeld pakken koffie.

Dit betekent volgens de rechter dat er geen sprake is van detailhandel maar van een horecabedrijf waarvoor een exploitatievergunning nodig is. Een exploitatievergunning kan niet worden verleend, omdat ook is sprake van strijd met het bestemmingsplan. Op grond van het bestemmingsplan was namelijk alleen ‘ondersteunende horeca’ toegestaan en daarvan is hier geen sprake.

Wat betekent dit?
Verzoekster mag enkel haar detailhandelsbedrijf exploiteren met daarbij ondersteunende horeca. Zij hoeft dus niet haar horeca volledig te staken, maar moet het wel zodanig aanpassen dat deze ondersteunend wordt en blijft. Het is dus belangrijk om te controleren welke bestemming er geldt volgens het bestemmingsplan. Indien er zoals in casu enkel ‘ondersteunende horeca’ geëxploiteerd mag worden in een winkel, dan moet dus goed worden gekeken hoe en op welke wijze die horeca is ingericht. Het ter plaatse verkopen en nuttigen van koffie en etenswaren is dus niet altijd toegestaan.

Heeft u vragen over dit artikel of wilt u weten of uw koffiehoek wel is toegestaan? Wij denken graag met u mee!

Geschreven door Amy van Eijk
11 augustus 2023

[1] Rb Amsterdam 19 april 2023, ECLI:NL:RBAMS:2023:3011.